Białka
© - artykuł chroniony prawem autorskim autor: Jan Paweł Jastrzębski|
|
Białka, czyli peptydy są polimerami liniowymi. Oznacza to, że składają się z wielu identycznych lub podobnych elementów połączonych w jedną długą, nie rozgałęzioną nić (porównaj z polisacharydami). Poszczególnymi ogniwami, czyli monomerami polimeru tych czasem bardzo długich nici są aminokwasy.
Aminokwasy są jednymi z najważniejszych budulcowych związków organicznych organizmów żywych. Sama nazwa tej grupy związków określa najważniejsze i stałe elementy składowe każdej cząsteczki. Są to: grupa aminowa -NH2 (zasadowa) i karboksylowa –COOH (kwasowa). Centralnym elementem każdego aminokwasu jest węgiel alfa (Cα), do którego przyłączone są: grupa aminowa, grupa karboksylowa, wodór i reszta aminokwasowa:
Wyjątek od tej reguły stanowi prolina, której reszta aminokwasowa stanowi pierścień, który zaczyna się i kończy na węglu alfa.
W środowisku wodnym aminokwasy występują w postaci jonów:
- w środowisku obojętnym jako jon amfoteryczny zawierający zjonizowaną grypę aminową do –NH3+ i karboksylową do –COO-
- w środowisku kwasowym, gdzie jest dużo jodów wodoru przeważa forma kationowa –NH3+
- w środowisku zasadowym przeważa forma anionowa –COO-
pH, w którym stężenie formy kationowej równe jest formie anionowej określa tak zwany punkt izoelektryczny aminokwasu i naturalnie również całego białka.
Reszta aminokwasowa może zawierać zwykły łańcuch węglowy (alifatyczny), siarkę (cysteina i metionina), grupę wodorotlenową (alanina), dodatkową grupę aminową (aminokwasy zasadowe) bądĹş karboksylową (aminokwasy kwasowe) lub pierścień aromatyczny (aminokwasy aromatyczne - hydrofobowe). Reszta aminokwasowa jest podstawą wszelkich podziałów aminokwasów (ze względu na budowę i właściwości fizykochemiczne) z wyjątkiem pochodzenia.
W przyrodzie powszechnie spotyka się 20 aminokwasów; inne, spotykane bardzo rzadko są ich odmianami, pochodnymi lub izomerami.
| nazwa symbole |
wzór chemiczny | obraz 3D (powiększ) | opis | punkt izoele- ktryczny [pI] |
|---|---|---|---|---|
| Alanina Ala (A) |
 |
 |
obojętny, hydrofobowy, alifatyczny, endogenny, | 6,11 |
| Cysteina Cys (C) |
 |
 |
obojętny, hydrofilowy, zawiera atom siarki i tworzy mostki siarczkowe między dwoma cystynami (utlenione cysteiny), endogenny, | 5,05 |
| Kwas asparaginowy Asp (D) |
 |
 |
endogenny, | 2,85 |
| Kwas glutaminowy Glu (E) |
 |
 |
endogenny, | 3,15 |
| Fenyloalanina Phe (F) |
 |
 |
egzogenny, aromatyczny, | 5,49 |
| Glicyna Gly (G) |  |
 |
endogenny, | 6,06 |
| Histydyna His (H) |
 |
 |
względnie egzogenny, aromatyczny, tryplety histydynowe "łamią" strukturę helis, mogą wzmacniać struktury przestrzenne białek poprzez oddziaływania stackingowe (warstwowe) | 7,60 |
| Izoleucyna Ile (I) |
 |
 |
egzogenny | 6,05 |
| Lizyna Lys (K) |
 |
 |
egzogenny | 9,60 |
| Leucyna Leu (L) |
 |
 |
egzogenny | 6,01 |
| Metionina Met (M) |
 |
 |
egzogenny, zawiera atom siarki ale nie tworzy mostków | 5,74 |
| Asparagina Asn (N) |
 |
 |
endogenny, | 5,41 |
| Prolina Pro (P) |
 |
 |
endogenny, nazywany jest "łamaczem helis" - silnie utrudnia formowanie się helis i beta kartek, b. mały, nie posiada atomu asymetrycznego | 6,30 |
| Glutamina Glu (Q) |
|
 |
endogenny, | 5,65 |
| Arginina Arg (R) |
 |
 |
względnie egzogenny | 10,76 |
| Seryna Ser (S) |
 |
 |
endogenny, | 5,68 |
| Treonina Thr (T) |
 |
 |
egzogenny | 5,60 |
| Walina Val (V) |
 |
 |
egzogenny | 6,00 |
| Tryptofan Trp (W) |
 |
 |
egzogenny, aromatyczny, | 5,89 |
| Tyrozyna Tyr (Y) |
 |
 |
aromatyczny, | 5,64 |
| Tabela: | Spis wszystkich 20 aminokwasów wchodzących w skład polipeptydów naturalnych |
strona: 1 2 3 4 5 6
Test:
Białka mogą być
a) receptorami
b) enzymami
c) hormonami
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
Rozwiązanie
Albuminy to:
a) białka kurczliwe
b) aminokwasy
c) białka proste
d) chromoproteiny
Rozwiązanie
Helisy należą do
a) struktur pierwszorzędowych
b) struktury drugorzędowych
c) struktur czwartorzędowych
d) struktur trzeciorzędowych
Rozwiązanie
| Zobacz inne artykuły: | |
|
• Cukry • Lipidy • Białka • Kwasy nukleinowe Tagi: |
